Interesującą formą łączenia się wspólników w celu prowadzenia działaności gospodrczej są spółki osobowe. Spółka taka jest własnością co najmniej dwóch partnerów, którzy wnoszą odpowiedni kapitał, ponoszą ryzyko związane z tą działalnością, dzielą się osiągniętymi zyskami i odpowiadają za pozostałe zobowiązania. Spółka nie ma osobowości prawnej, a zakres odpowiedzialności partnerów może być różny, w zależności od jej rodzaju. Przyjrzyjmy się, jak jest w przypadku spółki osobowej jawnej.
Spółka jawna jest osobową spółką handlową i praktycznie stanowi odpowiednik spółki cywilnej. Główną różnicą jest obowiązek ujawnienia w nazwie co najmniej nazwiska (firmy) jednego ze wspólników, a także prowadzenie działalności na większą skalę. Co więcej, spółka cywilna może powstać wyłącznie dla jednej transakcji, w przypadku spółki jawnej natomiast, zrealizowany musi być cel zarobkowy. Powstać może na drodze umowy pomiędzy wspólnikami, poprzez przekształcenie spółki cywilnej, lub w drodze przekształcenia każdej spółki handlowej w jawną.
Umowa spółki jawnej powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Powinna zawierać kilka obowiązkowych elementów, do których należą między innymi takie dane jak nazwa firmy i siedziba spółki, określenie wkładów wnoszonych przez każdego ze wspólników i ich wartość, przedmiot działalności spółki, czy czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.
Do najważniejszych jej korzyści należą stosunkowo niskie koszty rejestracji, brak określonych wymagań kapitałowych. Istnieje także duża swoboda kształtowania postanowień umowy spółki, możliwość reprezentacji spółki przez każdego wspólnika, ale również możliwość wyłączenia w umowie wspólnika czy też wspólników z reprezentacji. Prawo dopuszcza też możliwość ujawnienia w nazwie firmy nazwiska jednego tylko wspólnika, co wielu traktuje jako atut tego typu spółek.
Chyba najważniejszą jej wadą jest fakt odpowiedzialności całym majątkiem osobistym za zobowiązania firmy, jeżeli zobowiązania nie można zaspokoić z majątku danej firmy. Stwarza to spore ryzyko w działalności gospodarczej, toteż niezwykle istotne jest racjonalne wybieranie wspólników – tak, aby mieć do nich zaufanie, że nie nadszarpną jej budżetu kosztem innych partnerów.